پژوهشی بر شهر باستانی فسا در دوران اولیه اسلامی بااستناد به مطالعات باستان شناسی و قرائن تاریخی

با هدف بازسازی ساختار کالبدی شهر فسا در سده‌های نخستین اسلامی، تمامی منابع مکتوب اعم از منابع جغرافیایی و تاریخی که مربوط به آن دوره و یا اندک زمانی پس از آن بودند و از فسا و ویژگی‌های شهری آن سخن گفته بودند، به دقت مورد مطالعه قرار گرفت. اهمیت منابع مکتوب در آن است که به دلیل هم‌زمانی و قرابت زمانی مؤلفشان با حیات شهر، اطلاعات ارزشمندی از آنها قابل استخراج است. علاوه بر آن، برای تفسیر علمی و دقیق‌تر، نتایج حاصل از پژوهش‌های باستان‌شناسی در محوطة تل ضحاک، محل شهر قدیم فسا، مورد ارزیابی کامل قرار گرفت. بنابراین پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع تحقیقات بنیادی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات تاریخی است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد، شهر فسا در سده‌های نخستین اسلامی، به‌خصوص در قرن چهارم هجری، شهری بسیار بزرگ و با اهمیت در ایالت فارس بوده که تمام ویژگی‌های کالبدی و ساختاری شهرهای نخستین دورة اسلامی را دارا بوده است. پژوهش‌های باستان‌شناسی هرچند محدودی نیز که در این محل انجام شده، مهر تأییدی است بر توصیفات جغرافیانگاران و مورخانی که اهمیت و بزرگی این شهر را در قرون اولیة اسلامی ستوده بودند.